ERASERHEAD – 1977 (David Lynch):

Αρρωστημένο, σοκαριστικό, εξαιρετικό, ανώμαλο... Με τη βοήθεια του American Film Institute, για το οποίο είχε γυρίσει την ταινία μικρού μήκους «Η γιαγιά» (1970), ο David Lynch δημιούργησε μία από τις πιο παράξενες, ιδιόρρυθμες και αταξινόμητες ταινίες στην ιστορία του κινηματογράφου. Ο τακτικός ηθοποιός του Lynch, Jack Nance, παίζει το ρόλο ενός «περίεργου» τύπου, ο οποίος είναι η προσωποποίηση της εργατικής τάξης της Αμερικής του '70 αλλά και του ίδιου του Lynch (έντονα εδώ τα αυτοβιογραφικά στοιχεία, το κούρεμα του θυμίζει αρκετά το σκηνοθέτη) σε ένα έρημο, αστικό και σχεδόν σάπιο τοπίο, που υποτίθεται ότι αντιπροσωπεύει την ανθρωπότητα, που κινείται σε ένα υπόκοσμο - μια αλλόκοτη παρωδία της αποκαλούμενης «πολιτισμένης» ζωής στη Γη. Η φίλη του Mary-X που υποφέρει από εγκεφαλική παράλυση, γεννά ένα αποκρουστικό, μεταλλαγμένο μωρό-τέρας, το οποίο λειτουργεί καταλυτικά, στο να διαπιστώσουμε τις συνέπειες μιας απρόσωπης σχέσης και ποια μπορεί να είναι τα «δημιουργήματά» της. Ο Lynch προσφέρει μια επιμιξία σουρεαλισμού και τρόμου, που είναι εύκολο να θαυμάσεις, αλλά δύσκολο να συμπαθήσεις, σε μια ταινία που είναι ταυτόχρονα διεστραμμένη και απωθητική, ενώ ταυτόχρονα παρουσιάζει εξαιρετικές στιγμές πνεύματος και μαύρου χιούμορ. Πολύ καλή ασπρόμαυρη φωτογραφία, εφιαλτικά πλάνα, σε μια ταινία που χρειάστηκε πέντε χρόνια για να ολοκληρωθεί και βρήκε έναν απρόσμενο θαυμαστή στο πρόσωπο του Μελ Μπρουκς, ο οποίος δήλωσε για τον Lynch «είναι τρελός προσλάβετέ τον», όταν η εταιρία του αναζήτησε σκηνοθέτη για τον «Άνθρωπο ελέφαντα». Και ο Kubrick έχει δηλώσει πάντως, ότι το συγκαταλέγει στα αγαπημένα του έργα! Ο Lynch έχει κατοχυρώσει για όλες σχεδόν της ταινίες του, τον υπότιτλο «ένα όνειρο, αποτυπωμένο σε φιλμ». Πανταχόθεν χαρακτηρισθέν ως «εφιάλτης σε σελιλόιντ», ή καλύτερα «ένα όνειρο σκοτεινών και ανησυχαστικών καταστάσεων» όπως είχε πει ο δημιουργός του, το Eraserhead γυρίστηκε με budget αυστηρά περιορισμένο και είναι ένα κοινωνικό σχόλιο στις ανθρώπινες σχέσεις, στον παρανοϊκό τρόμο που προκαλεί μια ανεπιθύμητη και αναπάντεχη εγκυμοσύνη, στην ψυχολογική εξαθλίωση και τη συναισθηματική απογύμνωση ως επακόλουθο της αστικοποίησης. Η ταινία αποκρουστική στην πρώτη ματιά είναι ανοιχτή σε καθαρά προσωπικές ερμηνείες από τον κάθε αποδέκτη ξεχωριστά. Ο σκηνοθέτης απλά τοποθετεί τα ερωτήματα χωρίς διάθεση να παράσχει απαντήσεις, και εκεί είναι που κρύβεται το μεγαλείο του έργου του. Παραμένει μέχρι σήμερα, μια από τις λιγοστές περιπτώσεις όπου η τέχνη έδειξε επιτυχώς, το οπτικό υλικό από το οποίο είναι φτιαγμένοι οι εφιάλτες. Δεν έχει καμία σχέση με τις πολύ καλές μεν, πιο light όμως για μένα επόμενες δημιουργίες του. Μόνο για σκληροπυρηνικούς σινεφίλ!