ROMA, CITTA APERTA – Ρώμη, ανοχύρωτη πόλη 1945 (Roberto Rossellini):

Η ταινία που έφερε αισθητική επανάσταση στον χώρο του κινηματογράφου, αφού πρόκειται για το πρώτο μεγάλο έργο του «ιταλικού νεορεαλισμού», ενός από τα σημαντικότερα αισθητικά κινήματα στην ιστορία του σινεμά, με τον Rossellini να είναι ο τυπικότερος εκπρόσωπος του νεορεαλιστικού συνθήματος «οι κάμερες στους δρόμους». Ταινία – ορόσημο που υπήρξε για τον ιταλικό κινηματογράφο, τηρουμένων των αναλογιών, ότι και το «Θωρηκτό Ποτέμκιν» για τον σοβιετικό. Κατά βάσιν είναι ένα μεγάλο «ψηφιδωτό» εικόνων της κατοχικής καθημερινότητας (παιδιά – σαμποτέρ, μια γυναίκα που πυροβολείται στη μέση του δρόμου, η εκτέλεση ενός παπά από τους Γερμανούς κτλ.) Γυρίστηκε τις μέρες που ο Γερμανικός στρατός εγκατέλειπε τη Ρώμη κι ο Rossellini, που ποτέ δεν έκρυψε τις χριστιανοδημοκρατικές του πολιτικές πεποιθήσεις, θέλησε (τουλάχιστον στην ταινία) να ενώσει τα δύο άκρα που έμελλε να αποτελέσουν τους προσεχείς πόλους της πολιτικής στη μεταπολεμική Ιταλία: τον καθολικισμό και τον κομμουνισμό. Ιδεολογίες που εκπροσωπούνται από δύο χαρακτήρες: τον «αριστερό» παρτιζάνο και τον ιερέα, που βασανίζονται εξίσου από τους Γερμανούς. Λεπτομέρεια πάντως, που δεν του συγχωρέθηκε ποτέ, ούτε από τους μεν, ούτε από τους δε. Ο κόσμος το αντιμετώπισε μουδιασμένα επειδή δεν αναφέρεται πουθενά στις διαφορετικές ιδεολογίες που κινούν τους ήρωες, ούτε υπαινίσσεται ότι τον καιρό της ειρήνης οι ιδεολογίες αυτές είναι αντιφατικές. Όλα όμως τα χαρακτηριστικά της νεορεαλιστικής τεχνοτροπίας βρίσκονται μαζεμένα εδώ: γυρίσματα σε φυσικούς χώρους ανάμεσα σε πραγματικούς ανθρώπους που προσθέτουν αυθεντικότητα και θυμίζουν ντοκιμαντέρ, ελεύθερη κίνηση της κάμερας, ελαφρό συνεργείο, «φλατ» εικόνα, αδιαφορία για την «όμορφη φωτογραφία», στοιχειώδες μοντάζ με πολλούς αυτοσχεδιασμούς στο σενάριο (το οποίο ήταν του Fellini), ασύγχρονο γύρισμα κοκ. Έντονο ρεαλιστικό και γεμάτο δυναμικές εικόνες - κυρίως με τη χρήση μωρών και παιδιών που συμβολίζουν τη γέννηση μιας καινούριας μεταφασιστικής Ιταλίας – με την εκπληκτική Anna Magnani, το έργο θεωρήθηκε αμέσως κλασικό και απέσπασε το βραβείο της Καλύτερης Ταινίας στις Κάννες, επηρεάζοντας μια ολόκληρη γενιά Ευρωπαίων σκηνοθετών.